آیة الکرسی یکی از بزرگترین و با فضیلت ترین آیات قرآن کریم است. در روایات، برای تلاوت آیة الکرسى، فضایل و برکات بسیار و نتایج مادی و معنوی فراوانی برشمرده شده است. برخی آیات نام خاصی دارند که آن نام، از متن آیه گرفته شده است. مانند کرسی که در آیه ذیل قرار دارد و این آیه، آیة‎الکرسی نامگذاری شده است. در این مطلب برخی از خواص و نتایج تلاوت این آیه را از این روایات ذکر می‎نماییم. 

«اللهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الأَرْضِ مَن ذَاالَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.»(بقره/255)

خداست که معبودى جز او نیست زنده و برپا دارنده است. نه خوابى سبک او را فرو مى‏گیرد و نه خوابى سنگین. آنچه در آسمان‎ها و آنچه در زمین است، از آنِ اوست. کیست آن کس که جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند؟ آنچه در پیش روى آنان و آنچه در پشت سرشان است مى‏داند. و به چیزى از علم او، جز به آنچه بخواهد، احاطه نمى‏یابند. کرسىِ او آسمان‎ها و زمین را در برگرفته، و نگهدارى آنها بر او دشوار نیست، و اوست والاىِ بزرگ .

نورانیت در قبر

امام صادق(علیه‎السلام) فرمودند: وقتی مؤمنی، ثواب قرائت آیة الکرسى را به اهل قبور هدیه کند، خداوند برای هر حرفى از این آیه، فرشته‎ای قرار می‎دهد که خداوند را براى قاری آن، تا روز قیامت تسبیح کند. و به وى پاداش شصت پیامبر را دهد و خدا در هر قبرى از شرق تا غرب، چهل شمع از نور قرار می‎دهد و قبرهاى آنها را وسعت دهد. (1)

نتیجه قرائت آیة الکرسى

از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمودند: هر کس آیة الکرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، چیزى مانع از ورودش به بهشت نخواهد شد، مگر مرگ. (کنایه از این که وقتی مرگش برسد به بهشت می‎رود. البته باید به این نکته توجه کرد که صرف تلاوت این آیه ملاک نیست بلکه در مورد کسی است که مراقب اعمالش است.) و کسی بر قرائت آن، مواظبت نمى‎کند، مگر آن کس که صدیق و راستگو باشد.(2)

اثر تلاوت آیة الکرسی هنگام خواب

رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس آیة الکرسی را در هنگام خواب قرائت کند، خدا او را و خانه‎اش و خانه همسایگانش را، ایمن خواهد کرد.(3)

باعث قبولى نماز می‎شود

از پیغمبر گرامى(صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمودند: هر کس آیة الکرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، نمازش مورد قبول قرار مى‎گیرد و در امان خدا خواهد بود. (4)

ثواب آیة الکرسى بعد از وضو

از امام باقر(علیه‎السلام) روایت شده که فرمودند: هر کس بعد از وضو گرفتن یک بار آیة الکرسى بخواند، خدا ثواب چهل سال عبادت را به او عطا کند و مقامش، چهل درجه بالا می‎رود. (5)

جهت رفع حاجت

از امیرمؤمنان على(علیه‎السلام) روایت شده است که فرمودند: هر گاه یکى از شما حاجتى داشت، صبح پنج‎شنبه در طلب آن برود، زیرا رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) در دعا گفت: خدایا، در بیرون رفتن امتم در بامداد پنج‎شنبه برکت قرار ده و چون از منزل برون رفت، آیات سوره آل عمران و آیة الکرسى و سوره قدر را بخواند.(6)

قرائت آیة الکرسى بعد از هر نماز

از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمودند: هر کس آیة الکرسى را بعد از هر نماز بخواند، هفت آسمان شکافته گردد و به هم نیاید تا خدا به سوى خواننده‎اش نظر رحمت افکند و پس از آن فرشته‎اى را برانگیزد که از آن هنگام تا فرداى آن روز، کارهاى خوبش را بنویسد و کارهاى بدش را محو نماید.(7)

دفع آفت از مال و جان

امام زین العابدین(علیه‎السلام) نقل مى‎نماید که رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند: کسى که چهار آیه اول سوره بقره، آیة الکرسى، و دو آیه بعد از آن و سه آیه آخر این سوره را قرائت نماید، خودش و مالش دچار هیچگونه آفتى نخواهد شد، شیطان به او نزدیک نشده و قرآن را فراموش نخواهد کرد. (8)

حفاظت از گزندها

امام کاظم(علیه‎السلام) فرمود: هر کس آیة الکرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، به او هیچ گزند و ضرری نرسد.(9)

کفاره گناهان

امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: هر کس بعد از نماز جمعه، وقتى که سلام مى‎دهد، حمد را یک بار، سوره توحید را هفت بار، سوره فلق هفت بار، سوره ناس را هفت بار و آیة الکرسى، آیه سخره؛ ان ربکم الله الذى خلق السموات (10) و آیه ما قبل آخر سوره توبه؛ لقد جاءکم رسول من انفسکم را بخواند، کفاره گناهان او از آن جمعه تا جمعه دیگر خواهد بود.(11)

ارزش آیة الکرسى در نماز مستحبى

امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: کسى که در هر رکعت از نماز مستحبى خود، سوره توحید، قدر و آیة الکرسى را بخواند، خداوند عمل او را بهترین اعمال خواهد دانست، مگر کسى که مانند او و بیش از او این عمل را انجام دهد.(12)

ذکر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در بستر خواب

از محمد بن مروان روایت شده است که امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: آیا به شما گزارش ندهم آنچه را که شیوه رسول گرامى خدا(صلی الله علیه و آله) بود که هرگاه ایشان به بستر خواب می‎رفت، چه مى‎فرمودند؟ گفتم: چرا. فرمود: آیة الکرسى را مى‎خواند و مى‎گفت: آمنت بالله و کفرت بالطاغوت؛ بار خدایا! مرا در خواب و بیدارى‎ام حفظ فرما.(13)

آیة الکرسی، مانع بیمارى

امام رضا(علیه‎السلام) فرمود: کسى که به هنگام خواب آیة الکرسى بخواند، ان شاءالله از فلج شدن ترسى نخواهد داشت. و هر کس آن را پس از هر نمازى بخواند، هیچ گزنده زهردارى به او آسیب نخواهد رساند.(14)

دورى از بلاها و گناهان

به روایت دیگر، هر کس آیة الکرسى را بعد از هر نماز واجب بخواند، نمازش قبول گردد و در امان خدا باشد و خدا او را از بلاها و گناهان نگاه دارد.(15)

آیة الکرسى در تنهایى

از معصوم رسیده است که فرمود: هر کس تنها در خانه‎اى شب را به سر برد، باید آیة الکرسى را بخواند و باید بگوید: بارخدایا! هراسم را آرام کن و ترسم را بیاساى و در تنهایى کمکم کن .(16)

آغاز سفر با آیة الکرسى

امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: سفر را با دادن صدقه و یا با خواندن آیة الکرسى آغاز کن .(17)

هنگام عزیمت به سفر

از  موسى کاظم(علیه‎السلام) روایت شده است: اگر فردى عازم سفر است، بر در خانه‎اش رو به مسیرى که مى‎رود، بایستد و سوره حمد و آیة الکرسى را به سمت مقابل، چپ و راست بخواند.(18)

دعاى بعد از آیة الکرسى

از امام صادق(علیه‎السلام) نقل است که فرمودند: هر کس در سفر، آیة الکرسى را در هر شب بخواند، خود و همراهانش سالم بمانند و سپس بگوید:

اللهم اجعل مسیرى عبرا و صمتى تفکرا و کلامى ذکرا؛ خداوندا! سیر مرا وسیله عبرت، و سکوتم را وسیله تفکر، و سخنم را ذکر قرار ده. (19)

ذکرى براى رفع همّ و غم

از امیرالمؤ منین على(علیه‎السلام) روایت شده است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) هر گاه غم و اندوهى برایش ایجاد می‎شد، بعد از خواندن آیة الکرسى این دعا را مى‎خواند و مى‎فرمود: مسلمانى نیست که این دعا را سه بار بخواند، مگر آن که درخواست خود را به دست آورد.

یا حَىُّ یا قَیِوم، یا حَیّا لایَموت، یا حَىَّ لا اِلهَ اِلا انت کاشِفَ الهَمّ، مُجیبَ دَعوة المُضطَرین، اَسالُکَ بِانَّ لکَ الحَمد لا اِله اِلا انت، المَنّان، بَدیع السموات والارض، ذوالجلال و الاکرام، رَحمان الدنیا والاخرة و رَحیمها ربِّ ارحَمنى رَحمَةً تُغنینى بِها عَن رَحمةٍِ مِن سِواکَ یا ارحمَ الراحمین.(20)

پی‎نوشت‎ها:

1- اجساد جاویدان، ص 124.

2- مستدرک الوسائل، ج 1، ص 343.

3- همان .

4- مصابیح الدجى، ص 1029.

5- لئالى الاخبار، ج 1، ص 208.

6- قول ثابت، ص 41.

7- لئالى الاخبار، ج 3، ص 357.

8- ثواب الاعمال، ص 223.

9- مصابیح الدجى، ص 1011.

10- سوره اعراف، آیه 54.

11- ثواب الاعمال، ص 83.

12- ثواب الاعمال، ص 73.

13- اصول کافى، ج 6، ص 207.

14- ثواب الاعمال، ص 223.

15- مصابیح الدّجى، ص 1012.

16- اصول کافى، ج 6، ص 311 .

17- فروع کافى، ج 4، ص 283 .

18- مکارم الاخلاق، ص 245 .

19- مکارم الاخلاق، ص 254 .

20- طرائف الحکم، ج 2، ص 21 .

منبع کلوب

1- سلامٌ قولاً مِن رَبِّ رحیم.( یس/58)
"از جانب پروردگاری مهربان به آنان سلام گفته می شود." 
این ندای روح افزا و نشاط بخش و مملو از مهر و محبت خدا، چنان روح انسان را در خود غرق می کند و به او لذت، شادی و معنویت می بخشد، که با هیچ نعمتی برابر نیست، آری شنیدن ندای محبوب، ندایی آمیخته با محبت و آکنده از لطف، سرتا پای بهشتیان را غرق سرور می کند، که یک لحظه ی آن بر تمام دنیا و آنچه در آن است برتری دارد. 
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت شده: " در همان حال که بهشتیان غرق در نعمتهای بهشتی هستند نوری بر بالای سرایشان آشکار می شود؛ نور لطف خداوند که بر آنها پرتو افکنده است. 
پس ندایی بر می خیزد که "سلام بر شما ای بهشتیان"، نظر لطف خداوند چنان بهشتیان را مجذوب می کند که از همه چیز جز او غافل می شوند، و همه نعمتهای بهشتی را در آن حال به دست فراموشی می سپارند. 
2- سلامٌ علی نوح ٍ فی العالمین . ( صافات /79)
"درود بر نوح در میان جهانیان." 
چه افتخاری از این برتر و بالاتر که خداوند بر حضرت نوح علیه السلام، سلام می فرستد، سلامی که در میان جهان و جهانیان باقی می ماند و تا دامنه قیامت گسترده می شود، سلام خدا توأم با ثناء جمیل و ذکر خیر بندگانش در قرآن کریم ؛ کمتر سلامی به این گستردگی و وسعت درباره کسی دیده می شود، به خصوص اینکه لفظ " العالمین" معنی وسیعی دارد که نه تنها همه انسانها، بلکه عوالم فرشتگان و ملکوتیان را نیز در برمی گیرد. 
3- سلامٌ علی اِبراهیم . ( صافات/109)
" درود بر ابراهیم." 
در آیات پیش از این آیه، به چگونگی بشارت دادن فرزندی بردبار و پراستقامت بر حضرت ابراهیم، و جریان دستور ذبح اسماعیل - فرزند ایشان - و تسلیم بودن هر دوی آنها بر این امر به میان آمده است ک پس از یاد آوری این قضایا، خداوند می فرماید: سلام بر ابراهیم [ آن بنده مخلص و پاک باد.] 
4- سلامُ عـَلی موُسی و هارون . (صافات/120)
" درود بر موسی و هارون." 
درآیات پیش از این آیه، خداوند ضمن آیاتی، جریانات حضرت موسی و هارون را نقل می فرماید: 
- ما این دو برادر و قوم آنها را از اندوه بزرگ رهایی بخشیدیم . ( صافات/115) 
- ما آنها را یاری کردیم تا آنها بر دشمنان نیرومند خود پیروز شدند . ( صافات/116) 
- ما به آن دو، کتاب آشکار دادیم . ( صافات/117) 
- ما آن دو را به راه راست هدایت نمودیم . ( صافات/118) 
- ما ذکر و یاد خیر آنها را در اقوام بعد باقی وبرقرار ساختیم . ( صافات /119) 
و بعد از یادآوری موارد فوق خداوند برآن دو سلام می رساند. 
سلامی از ناحیه پرودگار بزرگ و مهربان. 
سلامی که رمز سلامت در دین و ایمان در اعتقاد و مکتب، و در خط و مذهب است. 
سلامی که بیانگر نجات و امنیت از مجازات و عذاب این جهان و آن جهان است. 
5- سلامُ علی آلِ یاسین . ( صافات/130)
" درود بر پیروان الیاس" (1) 
خداوند می فرماید: ما نام نیک الیاس را در میان امتهای بعد جاودان کردیم.( صافات /129) 
امتهای دیگر، زحمات این انبیاء بزرگ ( الیاس وسلاله ی او ) را که در پاسداری خط توحید، و آبیاری بذر ایمان منتهای تلاش و کوشش را به عمل آوردند، هرگز فراموش نخواهند کرد، و تا دنیا برقرار است یاد و مکتب این بزرگ مردان فداکار زنده و جاویدان است. 
تعبیر به " ال یاسین" به حای" الیاس" یا به خاطر این است که ال یاسین لغتی در واژه " الیاس" بوده و هر دو به یک معنی است، و یا اشاره به الیاس و پیروان او است که به صورت جمعی آمده است. 
6- سلامٌ عـَلیکُم طِبتُم فادخـُلوُها خالدین . ( زمر/73)
"...سلام برشما، خوش آمدید، در آن درآیید و جاودانه بمانید. 
در این آیه، خداوند می فرماید که بهشتیان وقتی به بهشت می رسند، در حالی که درهای آن گشوده شده است، در این هنگام نگهبانان بهشت، آن ملائک رحمت به آنها می گویند : سلام بر شما، گوارا باد این نعمتها بر شما، داخل بهشت شوید و جاودانه بمانید. 
7- سلامُ هیَ حتّی مَطلَعِ الفـَجر. ( قدر/5)
" [آن شب] تا دم صبح، صلح و سلام است . " 
این آیه، در توصیف شب قدر است. آن شبی است که قرآن درآن نازل شده و عبادت و احیاء آن معادل هزار ماه است، خیرات و برکات الهی در آن شب نازل می شود و رحمت خاص الهی شامل بندگان می گردد و فرشتگان و روح در آن شب نازل می گردند. 
پی نوشت: 
(1) در تفسیر قمی در ذیل آیه اتدعون بعلا آمده که قوم الیاس ( علیه السلام ) بتی داشتند که آن را بعل می نامیدند / (و در کتاب معانی به سند خود از نوح قادح از امام صادق ( علیه السلام ) از پدرش از پدران بزرگوارش از علی ( علیهم السلام ) روایت کرده که درباره آیه سلام علی آل یس فرمود : یس رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) است / و آل یس ما هستیم /
مؤلف: و از کتاب عیون از امام رضا ( علیه السلام ) نظیر این حدیث روایت شده / و البته این دو روایت بر این مبنی صحیح است که ما آیه را به صورت آل یس بخوانیم، همچنان که در قراءت نافع و ابن عامر و یعقوب و زید این طور قراءت شده /
http://www.ghadir.ca/

هر چند بیشتر آداب حسنه نوروز ریشه در توصیه های بزرگان دین دارد. با این وجود دو قسم آداب برای عید می توان در نظر گرفت: یکی آدابی که در متون اسلامی برای این روز سفارش شده است؛ دیگر آدابی که هر چند در خصوص روز اول فروردین در احادیث نداریم

 بصورت کلی از آنها سخن به میان آمده است: 

الف. آدابی که در روایات در خصوص نوروز آمده:

1. غسل

2. پوشیدن لباسهای پاکیزه و زدن عطر

3. روزه

4. چهار رکعت نماز

شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح می نویسد: حضرت صادق علیه السلام به معلی بن خنیس تعلیم فرموده که چون روز نوروز شود غسل کن و پاکیزه ترین جامه های خود را بپوش و به بهترین بوهای خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار. پس چون از نماز پیشین و پسین و نافله های آن فارغ شدی چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره إنا انزلناه بخوان و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره کافرون و در رکعت سوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل هو الله احد و در رکعت چهارم بعد از حمد ده مرتبه فلق و ناس بخوان و بعد از نماز به سجده برو و این دعا را بخوان اللهم صل علی محمد و آل محمد الاوصیاء المرضیین ... (1)

اگرچه علما سند روایت را ضعیف می دانند اما عمل به این روایت از باب تسامح در ادله سنن امید ثواب در آن را می دهد. از سوی دیگر نه از باب ورود در این روز خاص بلکه به صورت مطلق بعضی از اعمال انجامش ترجیح دارد مانند: پوشیدن لباسهای پاکیزه و زدن عطر.

ب. آدابی که در روایات در خصوص نوروز نیامده:

1. صله رحم:

صله رحم یکی از سنتهای بسیار خوب ایرانیان در نوروز است. در روایات بسیاری در باره اهمیت و اثرات خاص آن به آن پرداخته شده است. به عنوان نمونه: شیخ صدوق در امالى، مجلس شصت و ششم می نویسد: امیرالمؤمنین علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل می کند که فرمود: هر که نزد خویشاوندى رود و به خود و مالش با او صله‏ رحم‏ کند خداى عز و جل به او اجر صد شهید دهد و به هر گامى چهل هزار حسنه دارد و چهل هزار گناهش محو شود و چهل هزار درجه از او بالا رود و گویا صد سال خدا را عبادت کرده باشد.(2)

امام باقر علیه السلام می فرماید: صله‏ رحم‏ اعمال را بپرورد، و اموال را بیفزاید، و بلا را بگرداند، و حساب را آسان کند، و عمر را دراز سازد.(3)

2. کمک به نیازمندان

دستگیری از مستمندان از خصوصیات روحی ایرانیان است که این مهم در آستانه سال نو پررنگتر می شود. درباره انفاق به محرومان در راه خدا آیات و روایات بسیاری وجود دارد:

وَ فی‏ أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ‏ (4)؛ در اموال آنها حقّى براى سائل و محروم بود!

مَثَلُ الَّذینَ یُنْفِقُونَ‏ أَمْوالَهُمْ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فی‏ کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ (5)؛ کسانى که اموال خود را در راه خدا انفاق مى‏کنند، همانند بذرى هستند که هفت خوشه برویاند؛ که در هر خوشه، یک صد دانه باشد؛ و خداوند آن را براى هر کس بخواهد(و شایستگى داشته باشد)، دو یا چند برابر مى‏کند؛ و خدا(از نظر قدرت و رحمت،) وسیع، و (به همه چیز) داناست.

اما به یک روایت بسنده می شود: امام محمد باقر علیه السلام فرمود: هر کس به دنبال برآورده نمودن حاجت مسلمان حرکت کند، خداى متعال دستور فرماید که هفتاد و پنج هزار فرشته بر او سایه افکند، و هر قدمى بردارد خداوند برایش حسنه مى‏نویسد و گناهانش را محو مى‏نماید و مقامش را بالا مى‏برد، و چون حاجت او را برآورده کند، ثواب یک حجّ و عمره برایش ثبت مى‏گردد.(6)

3. خوش رویی و لبخندزدن

امام باقر علیه السّلام فرمود: کاملترین مردم از لحاظ ایمان خوش‏خلق ترین آنهاست.

رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: آنکه خلق نیکو دارد، پاداش روزه گیر شب زنده دار، دارد.(7)

امام باقر علیه السلام فرمود: لبخند شخص بر روى برادر مؤمنش حسنه باشد، و برداشتن خاشاکى از روى وى نیز حسنه باشد، و خدا به چیزى که محبوبتر باشد نزد او از مسرور ساختن مؤمن پرستش نشده است. (8)

4. شاد کردن دیگران

امام باقر علیه السلام فرمود رسول خدا فرمود: هر کس مؤمنى را شاد و خوشحال سازد پس براستى که مرا خوشحال ساخته، و هر کس مرا خوشحال سازد براستى که خدا را خوشحال نموده است.(9)

 5.گذشتن از یکدیگر

مناسب است که با آغاز سال نو، کدورتها کنار گذاشته شده و از اشتباهات یگدیگر گذشت شود؛ همانطور که بزرگان سفارش کرده اند.

6.رفتن به زیارت امامان و امامزادگان

«(مردم) نوروز را بهانه‏ای برای زیارت اعتاب مقدسه قرار می‏دهند، به مشهد مسافرت می‏کنند که همیشه یکی از پرجمعیت‏ترین اوقات سال در مشهد مقدس، اوقات عید نوروز بوده است. که این عمل، بسیار خوب است.» (10)

7. مسافرت و تفریحات سالم

عن الرّضا علیه السّلام‏: اجعلوا لانفسکم حظّا من الدّنیا باعطائها ما تشتهى من الحلال و ما لا تثلم المروّة و لا سرف فیه و استعینوا بذلک على امور الدّنیا.

حضرت رضا علیه السّلام فرموده است: از لذایذ دنیوى نصیبى براى کامیابى خویش قرار دهید و تمنیات دل را از راههاى مشروع برآورید، مراقبت کنید در این کار به مردانگى و شرافتتان آسیب نرسد و دچار اسراف و تندروى نشوید. تفریح و سرگرمیهاى لذت‏بخش شما را در اداره زندگى یارى می کند و با کمک آن بهتر به امور دنیاى خویش موفق خواهید شد.(11)

پی نوشت ها:

1. مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، اعمال عید نوروز، ص 494، انتشارات لقمان

2. امالى شیخ صدوق، ترجمه کمره‏اى، ص 431

3. تحف العقول، ترجمه کمره‏اى، ص 309

4. سوره ذاریات/19، ترجمه آیت الله مکارم

5. سوره بقره/ 261، ترجمه آیت الله مکارم

6. ارشاد القلوب، ترجمه سلگى، ج‏1 ،ص  393

7. اصول کافى، ترجمه مصطفوى، ج‏3، ص 156 و 157

8. همان، ص 271

9. همان

10. سخنرانی مقام معظم رهبری در تاریخ 1/1/1377.

11. الحدیت، روایات تربیتى‏، محمدتقى فلسفى‏، ج‏2، ص133، ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامى‏

منبع کلوب

روزى حضرت صدّیقه کبرى ، فاطمه زهراء سلام اللّه علیها به محضر مبارک پدر بزرگوار خود، رسول گرامى اسلام صلى اللّه علیه و آله وارد شد؛ و اظهار داشت : اى پدر جان ! جزاى آن دسته از مردان و یا زنانى که نماز را سبک مى شمارند، چیست؟

پیامبر خدا صلوات اللّه علیه فرمود: دخترم ، فاطمه جان ! هرکس نماز را سبک شمارد و به شرائط و دستورات آن بى اعتنائى نماید، خداوند او را به پانزده نوع عقاب ، مجازات مى گرداند:

شش نوع آن در دنیا، سه نوع آن موقع مرگ و جان دادن ، سه نوع در قبر و سه نوع دیگر در قیامت آن هنگامى که از قبر بر انگیخته شود خواهد بود.

امّا آن شش نوع عقابى که در دنیا خواهد دید:

 و امّا آن عقابهایى را که هنگام مرگ خواهد دید:

 و امّا آن عذاب هایى که در قبر دچارش مى‌شود:

خداوند متعال ملکى را مامور مى نماید تا مرتّب او را مورد شکنجه قرار دهد.

و امّا آنچه در قیامت مبتلایش مى گردد:

خداوند ملکى را مامور مى نماید تا او را بر صورت ، روى زمین بکشاند و اهل محشر او را تماشا نمایند.

 از: مستدرک الوسائل،‌ ج 3، ص 23، ح 1. به نقل از مرحوم سیّد بن طاووس در کتاب فلاح السّائل

قرآن کریم که ما را از حادثه بزرگ قیامت آگاه کرده‏است ظهور این حادثه بزرگ را مقارن با خاموش شدن ستارگان، بى فروغ شدن خورشید، خشک شدن دریاها،هموار شدن ناهمواریها، متلاشى شدن کوهها و پیدایش لرزشها و غرشهاى عالمگیر و دگرگونیها و انقلابات عظیم و بى‏مانند بیان‏کرده است.

«وَ النَّازِعاتِ غَرْقاً وَ النَّاشِطاتِ نَشْطاً وَ السَّابِحاتِ سَبْحاً» نازعات/3-1

یکی از هنرهای قرآنی موسیقی آن است ؛ به عبارتی قرآن دارای ریتم و آهنگ می باشد .

خداوند در قرآن بسیار قسم خورده است

قسم برای تأکید است. و برای خداوند مهم نیست که به چیزی قسم می خورد ، چرا که هر آنچه او آفریده بزرگ و مهم می باشد ، حتی اگر به دید مخلوقات کوچک و ناچیز باشد .

لذا یکجا می فرماید: «وَ التِّین» تین/1 قسم به انجیر، و جایی دیگر می فرماید: «وَ الشَّمْس» شمس/1 قسم به خورشید.

سخن از فرشتگان در کنار ایمان به معاد

در قرآن هرزمان از ایمان به معاد سخن به میان آمده است ، از ایمان به فرشته‌ها نیز سخن می گوید .

فرشتگان نیز تقسیم کار دارند

از امیرالمؤمنین روایت است که فرمودند : تعداد هیچ موجودی به اندازه تعداد فرشته‌ها نیست.(نهج البلاغه )

 امام سجاد علیه السلام 19 گروه از فرشته‌ها را که هر گروه کار مخصوص دارند، در صحیفه سجادیه معرفی فرموده است ؛(فرشته های مأمور باد، فرشته های مأمور باران، . . .) از این معلوم می شود که تقسیم کار مسئله مهمی می باشد.

مثلاً فرشته ای که مأمور گرفتن جان است(عزراییل)، غیر از فرشته ای است که مأمور صور است(اسرافیل). . . ، میکائیل مأمور باران و تقسیم ارزاق می باشد  و ...

تفاوت در میان فرشتگان

وجود فرشته‌ها از نور است ، بزرگ و کوچک دارند . سلسله مراتب دارند: «مُطاعٍ ثَمَّ أَمینٍ» تکویر/21 یک عده فرمانده و یک عده فرمانبر هستند. عده ای معلم پیغمبر صلی الله علیه و اله وسلم بودند: «عَلَّمَهُ شَدیدُ الْقُوى‏» نجم/5.

 بعضی مسؤول جهنم هستند: «یا مالِکُ لِیَقْضِ عَلَیْنا رَبُّک» زخرف/77 جهنم.

بعضی از آنان مسؤول بهشت هستند: «سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدینَ» زمر/73.

وظایف فرشتگان در دنیا

فرشتگان در دنیا نیز تقسیم کار دارند ؛

 عده ای مسؤول نوشتن اعمال ما هستند: «کِرامٍ بَرَرَةٍ» عبس/16.

عده ای در حال برنامه ریزی می باشند : «فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً». 

قیامت را فراموش نکنید!

«یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ» نازعات/6 در سوره نازعات لحظات و حالات برپایی قیامت را بیان می کند و می فرماید : روزیکه زلزله های وحشتناک همه چیز را به لرزه درمی آورد.(همه چیز به هم می ریزد.): «إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ وَ إِذَا النُّجُومُ انْکَدَرَتْ» تکویر/2-1 نور خورشید گرفته می شود، ستاره‌ها به هم می ریزند. «تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ» نازعات/7 از دنباله زلزله اول ، زلزله دیگری واقع می شود.(یا صور اول و صور دوم و یا زمین لرزه و پس لرزه)

 «قُلُوبٌ یَوْمَئِذٍ واجِفَةٌ» نازعات/8 دلهایی در آن روز ترسان و لرزان است ، «أَبْصارُها خاشِعَةٌ» نازعات/9 چشمها ترسان و گریان است.

قیامت را به سُخره نگیریم!

 عده ای در دنیا وقتی حرف از قیامت به میان می آید ، به مسخره می گیرندو می گویند: حالا فعلاً دنیایت را نگهدار . مردم غافل دنیا می گویند: آیا ما پس از مرگ باز زندگانی دیگری خواهیم داشت؟ ! یعنی پس از مرگ ما دوباره زنده می شویم؟ ! آنان این اتفاق را بعید می دانستند : «یَقُولُونَ أَ إِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِی الْحافِرَةِ» نازعات/10  ،

«أَإِذا کُنَّا عِظاماً نَخِرَةً» نازعات/11 وقتی ما استخوانهای پوسیده شدیم دومرتبه زنده می شویم؟ !

قرآن در پاسخ می گوید : «قالُوا تِلْکَ إِذاً کَرَّةٌ خاسِرَةٌ فَإِنَّما هِیَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ» نازعات/14-12 پیدایش قیامت به واسطه یک صدای مهیب است ، بایک صدا و سیهه همگی زنده می شوید. ناگهان همه مردم در یک جایی قرار می گیرند ، «ساهِرَةِ» سرزمینی است که خواب به چشم کسی نمی رود. برای همه سحر است . اینها برای خدا کاری ندارد.

زمان ها و مکان ها از لحاظ ارزشی متفاوتند

«إِذْ ناداهُ رَبُّهُ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً» نازعات/16 خداوند از کوه طور موسی(ع) را مورد خطاب قرار داد . از اینجا معلوم می شود که زمین‌ها از لحاظ ارزشی یکی نیستند ؛چرا که فرمود : وادی مقدس طوی.

هم زمین مقدس داریم و هم زمین نا مقدس و نحس. مثل مسجد ضرار. یک زمین می شود حسینیه جماران  و یک زمین می شود شراب سازی.

زمانها هم همین طور است: «فی‏ یَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ» قمر/19، «فی‏ أَیَّامٍ نَحِساتٍ» فصلت/16. زمان و مکان هردو و خوب و بد دارند.

در تبلیغ و اصلاح ، ابتدا به سراغ سرچشمه ها بروید !

موسی(ع) وحی را دریافت نمود: «اذْهَبْ إِلى‏ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‏» نازعات/17

 از«اذْهَبْ» معلوم می شود که دین از سیاست جدا نیست ، معلوم می شود که باید سراغ سرچشمه‌ها رفت ؛ «إِلى‏ فِرْعَوْنَ» یعنی سراغ ریشه‌ها برو .

شیوه ی برخورد با سران کفر

«فَقُلْ هَلْ لَکَ إِلى‏ أَنْ تَزَکَّى» نازعات/18.

شیوه برخورد ، باید محبت آمیزباشد(حتی با فرعون). به فرعون بگو: آیا می خواهی پاکیزه شوی؟ دوست داری از دروغ‌ها و هوس‌ها نجات پیدا کنی؟

با هرفردی با روشی که شایسته است ، باید برخورد کرد. درست نیست که با همه منکرات یک جور برخورد شود ، به عبارتی اگر چنین حالتی پیش آید ، نتیجه ای دریافت نخواهد شد .

 در برخورد ها، گاه ممکن است شرایط جوری باشد که ما باید خومان حضوری سمت منکر برویم ، همان طور که موسی خود به سوی فرعون می رود : «اذْهَبْ إلی فرعونَ» ، زمانی پیش می آید که باید منکر را به سوی خود بخوانیم ، کاری که سلیمان در مورد بالقیس انجام داد : « فأتونی»

 شرایط را بسنجیم و طبق آن رفتار کنیم تا کارهایمان اثر داشته باشد .

برای هر ادعایی ، دلیل لازم است!

«فَأَراهُ الْآیَةَ الْکُبْرى‏» نازعات/20 موسی در برابر ادعای خود ، برای فرعون دلیل و آیه بزرگی را به او نشان داد. عصا را انداخت ، اژدها شد.

روح تکذیب را در درون خود بکشید!

«فَکَذَّبَ وَ عَصى‏» نازعات/21 فرعون با دیدن نشانه ی بزرگ ، نه تنها تسلیم نشد ، بلکه تکذیب کرد(بعضی‌ از افراد روح لجبازی و عناد دارند) عصیان هم کرد . «ثُمَّ أَدْبَرَ یَسْعى‏» نازعات/22 به موسی(ع) پشت کرد و گفت: باید او را از بین ببرم .

نتیجه گیری

روح عناد و سرکشی را از خود بیرون کنیم ، این خصلت آدمی را به بیراهه خواهد کشاند و او را نابود خواهد کرد .

منبع :

سخنرانی حجت الاسلام قرائتی پیرامون سوره نازعات

حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام ) فرموده است: در شگفتم برای کسی که از چهار چیز بیم دارد، چگونه به چهار کلمه پناه نمی برد! 

?- در شگفتم برای کسی که ترس بر او غلبه کرده، چگونه به ذکر «حسبنا الله و نعم الوکیل» (آل عمران ایه ???) پناه نمی برد. در صورتی که خداوند به دنبال ذکر یاد شده فرموده است: پس (آن کسانی که به عزم جهاد خارج گشتند، و تخویف شیاطین در آنها اثر نکرد و به ذکر فوق تمسک جستند) همراه با نعمتی از جانب خداوند (عافیت) و چیزی زاید بر آن (سود در تجارت) بازگشتند، و هیچگونه بدی به آنان نرسید. 

?- در شگفتم برای کسی که اندوهگین است چگونه به ذکر «لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین» (سوره انبیاء آیه ??) پناه نمی برد. زیرا خداوند به دنبال این ذکر فرموده است: «پس ما یونس را در اثر تمسک به ذکر یاد شده، از اندوه نجات دادیم و همین گونه مومنین را نجات می بخشیم.» (سوره انبیاء آیه ??) 

?- در شگفتم برای کسی که مورد مکر و حیله واقع شده، چگونه به ذکر «افوض امری الی الله، ان الله بصیر بالعباد» (سوره غافر آیه ??) ... پناه نمی برد. زیرا خداوند به دنبال ذکر فوق فرموده است: «پس خداوند (موسی را در اثر ذکر یاد شده) از شر و مکر فرعونیان مصون داشت.» (سوره غافر آیه ??) 

?- در شگفتم برای کسی که طالب دنیا و زیباییهای دنیاست چگونه به ذکر «ماشاءالله لا قوه الا بالله» پناه نمی برد، زیرا خداوند بعد از ذکر یاد شده فرموده است: «مردی که فاقد نعمتهای دنیوی بود، خطاب به مردی که از نعمتها برخوردار بود) فرمود: اگر تو مرا به مال و فرزند، کمتر از خود می دانی امید است خداوند مرا بهتر از باغ تو بدهد.»

خیلی از اوقات دیده می شود که افراد از روی عصبانیت و گاه ازروی اجبار قسم ها و سوگند هایی را می خورند که دقایقی بعد که به حالت عادی و نرمال بر می گردند و متوجه می شوند از سوگند خود پشیمان شده و در دوگانگی باقی می مانند که چه کنند ؟!آیا باید سوگندهای خود را اجرا کنند یا برآنان اجرای سوگند ها واجب نمی باشد.

در این مقاله به مختصرب پیرامون این موضوع می پردازیم .

سوگند، وسیله ای برای فرار از مسئولیت

بین داماد و دختر یکى از یاران پیامبر صلى الله علیه و آله به نام عبدالله رواحه، اختلافى پیش آمد و او سوگند یاد کرده بود که دخالت نکند و آشتى ندهد. آیه نازل شد که سوگند را وسیله‏ى فرار از مسئولیت‏ها و مانع نیکى‏ها و تقوا و اصلاحات قرار ندهید: «و لاتَجعَلوا اللّه عُرضَةً لاَیمانِکم أن تَبرّوا و تَتّقوا و تُصلحوا بین النّاس» نام خدا را همه جا خرج نکنید، براى سوگند حریم بگذارید، سوگند را مانع کار خیر قرار ندهید. این‏گونه سوگندها تکلیف آور و لازم الاجرا نیست.

نسبت به خدا حریم ها را حفظ نمایید!

این که انسان به هر مناسبتى به خدا سوگند بخورد، نوعى سبک کردن و بى‏ادبى و جرأت نابجاست، مثلاً: اگر سوگند یاد کردى که به فلانى کتک بزنى یا به همسر خود بى‏احترامى کنى یا مال دیگرى را توقیف کنى یا از تحصیل و کار و عبادت و خدمت و کمک و وام دادن و واسطه شدن و امثال آن دست بردارى، در تمام این موارد، سوگند ارزشى ندارد.

افرادى هستند که به خاطر یک شکست و یک اتفاق، براى خود جریان مى‏سازند؛ مثلاً قرض الحسنه‏اى داده و بدهکار طفره رفته و دیر پرداخت کرده، سوگند یاد مى‏کند یا تصمیم مى‏گیرد که به هیچ‏ کس وام ندهد. به مسجد رفته و کفش او گم شده، از شرکت در جماعت دست برمى‏دارد. معلمش بداخلاقى کرده، ترک تحصیل مى‏کند.

سوگندهاى بى ارزش‏

یکى از سوگندهاى بى‏ارزش این بود که در جاهلیت بعضى مردان براى در تنگنا قرار دادن همسران خود، سوگند یاد مى‏کردند که با آنان همبستر نشده و آمیزش نکنند! (این کار را «ایلاء» مى‏نامند که در آیه 226 سوره بقره آمده است.) در واقع براى کار بد خود از مقدس‏ترین نام استفاده مى‏کردند.

سوگندهایى که براساس بى‏توجهى و بدون فکر و اراده و در با عصبانیت و پرحرفى و عجله یا به اشتباه از انسان سر مى‏زند، ارزش حقوقى ندارد ؛ «لایؤاخذکم اللّه باللّغو فى أیمانکم»(بقره، 225.)

سوگند های ارزشمند را بشناسید!

بنابراین، ارزش تنها مربوط به سوگندهایى است که:

الف) در حال عادى باشد.

ب) به نام مقدس خدا باشد.

ج) براى کار مفید و سودمندى باشد.

تعهد و انجام این‏گونه سوگندها واجب و شکستن آن حرام و سبب پرداخت جریمه (کفاره) است.

جریمه‏ى وفا نکردن به سوگندهای ارزشمند چیست؟

با توجه به آیه‏ى 89 سوره‏ى مائده باید یکى از موارد زیر را عمل کند:

1- یا شکم ده فقیر را از غذاهاى متعارف، سیر کند : «اطعام عشرة مساکین من أوسط ما تطعمون»

2- یا ده فقیر را لباس بپوشاند : «أو کسوتهم»

3- یا یک برده را آزاد کند : «او تحریر رقبة»

4- و اگر قدرت هیچ‏یک را ندارد، سه روز روزه بگیرد. «فمن لم یَجد فصیام ثلاثة ایّام»

فرآوری :  اجلال

بخش دین تبیان

ایمان بر چهار پایه استوار است‏ :
1-شکیبائى 
2- یقین
 3-عدالت 
 4-جهاد 

شکیبائى و صبر را چهار شاخه است:

•  آرزومند بودن
•  ترسیدن
•  پارسائى
•  چشم امید داشتن

•  بینائى زیرکانه
•  دریافت عالمانه
• پند گرفتن از گذشت زمان
•  رفتن به روش پیشینیان

•   فهمى ژرف نگرنده
•   دانشى پى به حقیقت‏برنده
•  نیکو داورى فرمودن
•  در بردبارى استوار بودن

•  به نیک وادار نمودن
•  از کار زشت منع فرمودن
•  پایدارى در پیکار با دشمنان
•  دشمنى با فاسقان

وضو که میگیری خودت وضو بگیر. صورت وجه الله است. وجه خداست. مگر نمی بینی در حج به زنها می گویند صورتتان را نپوشانید.

وضو می گیری، معنایش را نمیدانی؟ وقتی وضو میگیری اول صورتت را می شویی. چون می خواهی بروی نماز بخوانی ، دو دفعه آب میریزی و کاملاً میشویی که تمیز شود. زیرا داری وجه خدا را زیارت می کنی ،‌ یا وجه خدا را می شویی. باید تمیز باشد ، گرد و خاک نداشته باشد. بعد دست راست را می شویی.

وقتی دست راستت را می شویی،‌ میتوانی همه ی مومنین و مومنات را دراین کار شریک کنی. چطور وقتی سفره می اندازی ،‌خداوند یاد داده است و همه ی مومنین و مومنات را میهمان می کنید ،‌ موقع وضو نیت کنید و مومنین و مومنات را تمیزشان کنید. مرحوم کوهستانی وقتی وضو می گرفت نیم ساعت ،‌سه ربع طول میکشید . او شکاک نبود که بگوید درست نشد ،‌ برای مومنین کاسبی میکرد.

دروضو وقتی دست راستتان را می شویید،‌ بدانید مومنین و مومنات را می شویید. مومنین همه برادرند. درست راست را که شستی ،‌ حق مومنین را ادا کرده ای. وقتی دست چپ را می شویید گناه فاسق و فاجر را می شوییدو به دادشان می رسید. کسی که مرتکب کار بدی می شود،‌ حرف بد می زند،‌ ضعیف است ،‌ غیبت میکند،‌ وقتی دست چپ را می شویید او را تمیز میکنید.

شما می شویید،‌دیگری هم می شوید،‌ دیگران و دیگران همه می شویند. آن وقت که همه شستند،‌ مومنین و مومنات تمیز می شوند،‌ گناه فساق و فجار هم بخشیده میشود و سبک میشوند. بعد میگویند بدون اینکه با آب غیر وضو قاطی شود از مغز سر تا جلوی سر را مسح کنید. یعنی اهالی هفت آسمان، ملائکه کیف کنند و ببینند که بنده ای وضو گرفته است. ملائکه تمیز هستند ،‌لذا نیاز به آب جدید ندارند. بعد میروی سراغ انگشتان پا که هفت طبقه زمین است. به این ترتیب مکانی جا نمیماند. پایین ترین جاها را هم یک دست میکشید.

حالا راستش را بگویید ببینم، آیا این موت نیست؟! رفت یک وضو بگیرد دچار موت شد. وضو فی نفسه خودش عبادت است. غیر از کارهای دیگر است.اگر وضو دارید،‌ به یک چشمه ای رسیدید،‌دیدید چشمه ی صافی است،‌وضویتان هم باطل نشده، احتیاج هم ندارید، باز وضو را تجدید کنید.اگر وضو گرفتید نورٌعلی نور میشود. یک نور بود یک نور دیگر هم به آن اضافه میشود. وضو فی نفسه خودش عبادت است،‌نه برای نماز،‌ بلکه خودش فی نفسه عبادت است.